KÖPEK BAKIMI
Hayat yolculuğumda kaderin bana oynadığı en güzel oyun şüphesiz köpeğim Buddy (Shih Tzu) ile buluşmamızdır. Onunla yollarımız Amerika da yaşadığım yıllarda kesişti ve Buddy 20 Mayıs 2021 günü 19 yaşına girdi. Son derece sağlıklı bir hayvan olduğu da iki hafta önce tescillendi. Check up raporlarını sayfanın sonunda paylaşacağım. Maşallah demeyi unutmuyoruz bu arada… :)
Orada yaşadığım yıllarda, sosyal medya grupları sayesinde tanıştığım Shih Tzu sahipleri ile olan iletişimim neticesinde sizlerle paylaşacağım bilgi ve deneyimlere sahip oldum. Aşağıda yazacağım beslenme programı Amerika daki uzun ömürlü köpek sahiplerinin uyguladığı bir program. Ayrıntıları ile anlatacağım için oldukça uzun bir yazı olacak ama uygulaması zor değil.
SU
Köpeğiniz su kaynağına her an ulaşabilmeli, suya erişim çok önemli. Su kabı mutlaka cam ya da porselen olmalı ve temizliği en az 12 saat arayla günde iki kere yapılmalı. Eğer mümkünse 8 saat arayla 3 kez. Büyük ırklar için su kabı en az 2 litre kapasitesinde olmalı ve kabın boyutları ile ilgili bir problem yok. Her boyutta olabilir. Ama küçük ırklar için su kaplarının yüksekliği 6 santimetreyi geçmemeli ve en az bir litre su alabilmeli. Sebebine gelince; küçük ırklar yüksek kaplardan su içerken çene altlarını ıslatır ve çene altındaki sular boyun bölgesine doğru akar. Özellikle tüylü ırklarda boyun bölgesine akan sular, egzama, mantar ve küf bakterilerinin oluşmasını sağlıyor.
İçinde kireç, klor, pas ve demir tozu gibi maddelerin yanı sıra ağır metaller ve virüsler de içeren çeşme suyu ilerleyen yaşlarında köpeğinizi veteriner veteriner gezdirmenize ve erken ölümüne sebep olan en büyük faktörlerden biri. Köpeğinize mutlaka içme suyu vermelisiniz. Ancak köpeğinizi sudan aldığı mineral ihtiyaçlarının karşılanması gerekiyor. Bunun çözümü ise içme suyuna haftada en az 2 en çok 4 kere ekleyeceğiniz maden suyu. Büyük ırklar için 2 litreye 1 şişe (20cl), 1 litreye şişenin yarısı (10cl).
Amerikalı köpek sahiplerinin %80 i her gün köpeklerin suyuna her gün (Apple Cider Vinegar) yani doğal yapılmış elma sirkesi ekliyor ve veterinerlerin neredeyse tamamı bu uygulamayı onaylıyorlar.
7 Kilograma kadar olan köpekler için 1 Tatlı kaşığı / 1 tsp for dogs up to 14 lbs…
7 – 15 Kilogram köpekler için 2 Tatlı kaşığı / 2 tsp for dogs 15 to 34 lbs…
15 – 40 Kilogram köpekler için 1 ÇORBA kaşığı. / 1 tbsp for dogs 35 to 84 lbs…
*Amerikalılar bizim tatlı kaşıklarımıza çay kaşığı diyorlar
Alttaki link Amerika nın en prestijli köpek dergilerinden olan Dogs Naturally nin resmî web sayfası. Bu linke tıklayıp ardından sayfayı Türkçe diline çevirerek Elma sirkesinin; obeziteden tartara, idrar yolları problemlerinden kalp sağlığına kadar köpeklere sağladığı inanılmaz şifalarla ve uygulama yöntemleriyle ilgili bilgi sahibi olabilirsiniz.
https://www.dogsnaturallymagazine.com/3-simple-ways-apple-cider-vinegar-can-help-your-dog/
BESLENME
Asla verilmemesi gerekenler! Bu listenin tamamı köpekler için kısa ya da uzun vadede zehir etkisi yapan gıdalardır. Ayda değil 5, yılda bir kez bile verilmesi son derece sakıncalıdır.
• Sadece ev yapımı pastalar, kurabiyeler, çikolata grupları, dondurmalar ve reçeller mi? Hayır içinde şeker olan her şey. Düzenli şeker kullanımı köpeğinizin ömrünü %60 oranında kısaltıp çok genç yaşlarda kör kalmasına ve ani ölümüne neden olur.
• Kanatlı hayvanlar, kanatlı hayvanlardan elde edilmiş işlem görmüş bütün gıdalar ve içeriğinde kanatlı hayvan bulunan tüm kuru mama çeşitleri. Köpeklerin tabiatında kanatlı hayvan avcılığı yoktur. Günümüzde köpeklerde görülen kanser ve tümör vakalarının %90 ı kanatlı hayvanlarla beslenen köpeklerde ortaya çıkmaktadır. Ayrıca alerjik köpeklerde de iyileştirilemeyen cilt hastalıklarına sebep olmaktadır.
• Un, ekmek, tahıl ürünleri, tahıl ürünlerinden üretilen yiyeceklerin tamamı ve maya içeren tüm gıda ürünleri. Köpeklerin tabiatında tahıl yemek yoktur ve sindirim sistemleri tahıl öğütmeye elverişli değildir. Sindirim sistemi ve deri hastalıklarının temelinde yatan en önemli sebeplerden biri tahıl ürünleridir. Köpeğiniz sadece ishal olduğu zaman suda çok iyi haşlanmış beyaz ya da esmer pirinci iyileşmesini desteklemek amacıyla verebilirsiniz.
• Yoğurt haricinde bütün süt ürünleri. Köpeklerin tabiatında inek, manda ya da keçi sütü içmek yoktur. Yoğurt, sindirim problemi yaşayan, kalsiyum eksiği olan köpeklere probiyotik destek amacıyla bir takvime bağlı kalınarak kontrollü olarak verilmelidir. Ayrıca yavru köpeklere haftada 2 kez 2 tatlı kaşığı yoğurt yedirilebilir.
• Turunçgiller, avokado, üzüm ve bütün kurutulmuş meyveler. Avokado köpeklerde ani ölümlere, üzümün çok küçük bir miktarı bile böbrek yetmezliğine sebep olur. Şeftali, erik, hurma gibi meyveler çekirdeklerinin sindirim sisteminde oluşturdukları tıkanıklarla ölümle yol açabilmektedir. Karpuz, elma (çekirdekleri çıkartılmış) ve muzun köpekler üzerinde herhangi bir yan etkisi gözlenmemiştir.
• Çiğ yumurta. Köpeğinizin salmonella veya E. coli gibi bakterilerden zehirlenme olasılığı vardır.
• Kızartılmış bütün gıdalar.
• Kuruyemiş ve çerezler.
• Baharatların tamamı.
• Kafein, tein ve alkol.
• Tuz.
• Veterinerlerin önermediği ve insanların kullanımına sunulmuş ilaçlar veterinerlere danışmadan köpeklere asla verilmemelidir
Geriye ne kaldı diyeceksiniz. Pek bir şey kalmadı. Aslında işimizi zorlaştıran kendimiziz. Islak burunlu dostlarımızı beslemek ne kadar kolaymış değil mi? Hadi gelin nasıl besleneceklerine bakalım.
Köpeklerin yaradılışında her gün yemek yemek yoktur. Daha da önemlisi, "tam öğünler” yemezler. Köpekler beslenme gereksinimleri için vücutlarının onlara emrettiği yiyecekleri arar ve avlarlar. Yaşadıkları yere, mevsime, bulundukları bölgede bulunan av çeşitliliğine göre beslenirler ve sağlıklı bir köpek yemek yemeden bir hafta geçirebilir. Düzenli beslenen köpeklerin daha fazla sağlık sorunları problemleri yaşadığına dair araştırmalar ve kesin kanıtlar vardır.
Köpekler etobur değildir. Doğada bitki yaprakları (özellikle ayrık otunun taze yaprakları), çürük meyveler ve avladıkları otobur hayvanların midesindeki yarı sindirilmiş bitkiler köpeklerin en önemli besin kaynağıdır. Sağlıkları için gerekli olan bir takım kök bitkileri de toprağı kazarak bulurlar. Ayrıca doğanın en önemli çöpçüleri de köpeklerdir. Öldürülen veya ölen hayvanlardan arta kalanlar onlar için mükemmel bir ziyafettir. Bu konuda daha detaylı bilgi sahibi olmak isteyenler Dr Ian Billinghurst ün web sayfasını inceleyebilirler.
Ayrıca Billinghearst ün yazmış olduğu Give Your Dog a Bone ve Pointing the Bone at Cancer kitapları; köpeklerini hayat arkadaşı ya da ailenin ferdi olarak kabullenmiş herkes tarafından okunmalıdır. Aşağıda vereceğim tarifler uzun yıllar boyunca edinmiş olduğum birikimlerle kendi köpeklerimi beslediğim yöntemdir.
10 GÜNDE BİR, AYDA ÜÇ KEZ
(Küçük ırklar için. Shih Tzu, Terrier, Pug v.b.)
• Küçük küçük doğranmış 5 adet orta boy kılçıksız taze fasulye ya da ana gövdeden kopartılmış 5 küçük gövde brokoli. Her ikiside olur elinizde hangisi varsa onu kullanın.
• Küçük doğranmış yarım havuç.
• Küp şeker büyüklüğünde doğranmış 80 gram az yağlı dana kuşbaşı.
Yeşil fasulye ve havucu orta karar yumuşayana kadar haşlayın. Sebzelerin püreye dönüşmemesi lazım biraz diri kalmalılar. Yeterli yumuşaklığa geldiğinde dana etini ekleyip en çok 5 dakika daha haşlayın. İdeal süre 4 dakikadır. Haşlama suyundan yarım çay bardağı ekleyerek servis yapın. Etler bir miktar çiğ olmalılar. Tam pişmiş etin köpeğinize hiçbir faydası yoktur.
15 GÜNDE BİR, AYDA 2 KEZ
(Küçük ırklar için. Shih Tzu, Terrier, Pug v.b.)
• İlk tarifte olduğu gibi küçük küçük doğranmış 5 adet orta boy kılçıksız taze fasulye ya da ana gövdeden kopartılmış 5 küçük gövde brokoli.
• Küçük doğranmış yarım havuç.
• Küp şeker büyüklüğünde doğranmış 100 gram dana işkembe.
Yeşil fasulye ve havucu orta karar yumuşayana kadar haşlayın. Yeterli yumşaklığa geldiğinde işkembeleri ekleyip en çok 10 dakika daha haşlayın. İdeal süre 10 dakikadır. Haşlama suyundan yarım çay bardağı ekleyerek servis yapın.
AYDA BİR KEZ
(Küçük ırklar için. Shih Tzu, Terrier, Pug v.b.)
• İlk tarifte olduğu gibi küçük küçük doğranmış 5 adet orta boy kılçıksız taze fasulye ya da ana gövdeden kopartılmış 5 küçük gövde brokoli.
• Küçük doğranmış yarım havuç.
•Küp şeker büyüklüğünde doğranmış 100 gram kılçıksız sardalya balığı ya da derisi ayrılmış somon.
• Yeşil fasulye ve havucu orta karar yumuşayana kadar haşlayın. Yeterli yumuşaklığa geldiğinde balığı ekleyip sebzelerle birlikte en çok 20 dakika daha haşlayın. İdeal süre 20 dakikadır. Haşlama suyundan yarım çay bardağı ekleyerek servis yapın.
2 AYDA BİR KEZ
(Küçük ırklar için. Shih Tzu, Terrier, Pug v.b.)
Bu tariflerden işkembe ya da dana etli olanı verirken 2 ayda bir kez haşlanmış yumurtanın kabuğunu havanda dövüp ya da pirinç tanesi kadar ufalayıp yemeğe karıştırın. Kalsiyum diş ve kemik sağlıkları için çok önemlidir. Bu beslenme metodunu orta boy ırklar için x2, büyük ırklar için X3 olarak uygulayabilirsiniz.
KURU MAMA!
Yukarıda yazmış olduğum tarifler güçlü ve destekleyici gıda takviyeleridir. Her gün vereceğiniz kuru mama seçimi köpeğinizin sağlığı için en önemli ayrıntıdır. Piyasada bulunan mamalar birkaç tanesi haricinde son derece sağlıksız ürünlerdir. KÖPEĞİNİZE BALIK ve SEBZE li mamalar dışında kuru mama asla yedirmeyiniz! Mamanın içeriği sadece balık ve sebze olmalıdır. Balık-tahıl-sebze ya da balık, tavuk tahıl gibi mamaları tercih etmeyiniz. Burada marka verip bir mama markasının reklamcısı olmak gibi bir niyetim yok, internet üzerinden araştırıp kolayca temin edebilirsiniz.
KEMİK
Kemik köpeklerin olmazsa olmazıdır. Onların kemik kemirirken kendilerinden geçişini izlemek her köpek sahibi için ayrı bir keyiftir. Ne zaman verilmeli? Kemik banyodan önce verilmelidir. Öncelikle banyonuzu hazırlamalısınız. Bu eve dönüşte size büyük kolaylık olacaktır. Kemiği açık bir alanda (park, bahçe) ve çimin üzerinde vermeyi tercih edin. Kemikle boğuştuğu alan geniş olmalıdır. Bir köpeğin kemikle vakit geçirme süresi ortalama 2 saattir. Kemik nasıl olmalı? Kemik dişleriyle kıramayacağı kadar kalın olmalı, keskin kırıklar ve sivri uçlar taşımamalıdır. Dana kemikleri her zaman tercihiniz olmalıdır. İri başlı ve ilikli dana kemikleri optimum faydayı sağlayacağınız kemiklerdir. Küçük ırk bir köpeğe kendi gövdesi büyüklüğünde bir kemik verebilirsiniz. Alt linkte göreceğiniz kemik gerek küçük gerekse büyük ırklar için ideal boyuttur.
https://www.dogsnaturallymagazine.com/can-puppies-have-bones/
Kemik nasıl pişmeli? Kemiği çok iyi haşlayıp iliklerini boşaltın ve çıkan ilikleri köpeğinize verin. Sonrada parka götürüp kemiğini. Kemik, diş temizliği, tartarlarını dökmesi ve dişlerinin sağlıklı gelişimi için çok önemlidir. Ama kemiğin en önemli faydası boyun, sırt ve çenedeki kireçlenmeyi önlemesidir. Köpeğinizi kemiği ile boğuşurken izlerseniz boynunun, sırt bölgesinin ve çenesinin nasıl çalıştığını ve vücudunun aldığı şekilleri görürsünüz. Köpeklerde ileri yaşlarda görülen kireçlenmeler ve buna bağlı felçlerin oluşumu maalesef tasmaya bağlı ve kemikle hayatı boyunca hiç tanışmamış hayvanlarda görülür. Kemik aynı zamanda köpeğinize verebileceğiniz en mükemmel egzersizdir. Kemiğiyle imtihanı bittikten sonra da banyosunu yaptırın ve sonrasında çekeceğiniz uykunun keyfini birlikte çıkarın.
BANYO
Köpekler sık yıkandıklarında çeşitli cilt hastalıklarına ve şampuan alerjilerine maruz kalabilirler. Köpeklerin yıkanma aralığı kışın iki ayda bir, yazın ayda bir olmalıdır. Köpeğini yıkarken aç olduğuna emin olun ve banyo öncesi yiyecek vermeyin. İdeal su sıcaklığı 25 derecedir ve şampuan seçiminiz Tee Tree Oil Shampoo (Çay Ağacı Yağlı Şampuan) olmalıdır. İnternetten ve kozmetik mağaza zincirlerinden temin edilebilir. Şampuanınızı boş bir sprey kutusunda 1 ölçü şampuan 4 ölçü su olarak seyreltmeyi unutmayın ve köpeğinizin üzerine (gözlerine gelmeyecek şekilde) sprey şişe vasıtasıyla püskürterek uygulayın. Bu yöntemle durulanma süresi de kısalacaktır. Banyosu bitip ön kurulamayı yaptıktan sonra köpeğinizi evin içinde mutlaka koşturun. Yıkandıktan sonra oyuncağının peşinde koşmaya bayılırlar. On dakikalık bir koşturmanın ardından ikinci kurulamaya geçin. Havluyla yapılan kurulamalar biraz zahmetli ama en doğru olanlardır. Eğer kurutma makinesi kullanıyorsanız makinenin köpeğe mesafesi en az 20-30 cm arasında olmalıdır. Köpeğinizi kupkuru yapmaya sakın çalışmayın! Cildine büyük zararlar verebilirsiniz. Tüy dipleri az miktarda da olsa nemli kalmalıdır. Kış banyolarının ardından köpeğinizi sevdiği bir oyuncağıyla bir süre (10-15 dk.) oynatıp koşturun. Vücut ısısının yükselip normale dönmesi onu soğuk algınlığından koruyacaktır. Eğer oyun oynamıyorsa en az 3 saat kanepe ya da koltuğun üzerinde ve sıcak bir ortamda ve tutun. Taban halı olsa bile yerde yatmasına izin vermeyin.
Ve bitti… Bu yazının bitiş tarihinin 26 Temmuz a yani Dünya Köpek Gününe rastlaması da harika bir tesadüf oldu. Bütün köpek sahiplerinin Dünya Köpek Günü kutlu olsun.
Sevgiler,
Bülent Dikmen.
26/ Temmuz/2021